Da li godine oca mogu da utiču na zdravlje bebe? Koja godina je presudna?

Da li godine oca mogu da budu indikacija za prenatalno testiranje?

Svima nam je poznato da sa godinama majke raste rizik od pojave različitih genetskih abnormalnosti kod bebe. Međutim, rijetko se spominju godine oca kao rizični faktor pojave nekih oboljenja ili sindroma kod djece. Da li zbog godina oca postoji veći rizik od pojave Downovog sindroma ili nekih drugih oboljenja? Da li prema tome godine oca možemo posmatrati kao jednu od indikacija za neinvazivno prenatalno testiranje? Saznaj u nastavku!

Rizik od hromozomskih mutacija raste sa godinama majke

Svim roditeljima i budućim roditeljima je dobro poznato da su veće šanse da se beba rodi sa Down ili nekim drugim sindromom ukoliko je mama starija od 35 godina. Statistika kaže da je rizik od pojave Down sindroma kod beba čije mame imaju 35 godina 1:385, a od bilo koje druge hromozomske abnormalnosti 1:192. Ovaj rizik s godinama raste, zato se podatak o godinama majke, zajedno sa laboratorijskim i ultrazvučnim nalazima uzima u obzir prilikom izračuna rizika od pojave nekog od genetskih sindroma u redovnom double testu koji svaka trudnica radi između 12. i 14. nedjelje trudnoće. Takođe, zato su godine veoma važna indikacija za trudnicu da uradi neinvazivni prenatalni test (NIPT).

Godine majke su česta indikacija za neinvazivne prenatalne testove

Kako godine oca utiču na razvoj bebe?

Kada govorimo o indikacijama za prenatalno testiranje, pored suspektnih drugih nalaza u prvom trimestru trudnoće, fokus je uglavnom na majkama: koliko godina imaju, da li su ranije imale prijevremene porođaje, pobačaje i sl. Međutim, godine oca se rijeđe spominju i uzimaju u obzir kada su u pitanju testovi kojima se utvrđuje zdravlje djeteta.

Bez obzira na to, brojne su studije koje ukazuju na uticaj godina oca na tok trudnoće i razvoj bebe. U ovim studijama se često kao „prelomna tačka“ uzima starost oca od 40-45 godina, iako ne postoji univerzalno prihvaćen kriterijum, s obzirom da sposobnost reprodukcije kod muškaraca ne prestaje u jednom momentu života, kao što je slučaj kod žena, već samo lagano počinje da slabi.

Zdravlje i vitalnost spermatozoida se mijenjaju kod starijih očeva, te s tim raste i mogućnost da takav spermatozoid nosi mutiran gen i da može da utiče na pojavu kongenitalnih mana, neurokognitivnih poremećaja kod djece, na rađanje djece sa malom porođajnom masom, pa čak i pojavu spontanih pobačaja i fetalne smrti. (1)

Bolesti i sindromi koji se češće pojavljuju ukoliko je otac stariji

Za određeni broj rijetkih sindroma se već pouzdano zna da se češće pojavljuju kod djece čiji je otac u poodmakloj dobi. To su određeni poremećaji rasta, kao što su ahondroplazija, tanatoforna displazija, osteogeneza imperfekta, te kraniosinostotičke bolesti, kao što su Apertov, Pfeifferov i Crouzonov sindrom. Takođe, za neurofibromatozu i Marfanov sindrom se konstantno potvrđuje da su češči kod potomaka starijih očeva.

Pored ovih sindroma i oboljenja, česta je pojava urođenih anomalija, kao što su sindaktilija, uvrnuta stopala, situs inversus (promjena položaja unutrašnjih organa, kao u ogledalu), te hondrodistrofija. Zatim, postoji korelacija između godina oca i pojave rascjepa nepca, mišićno-koštanih sindroma i patentnog duktusa arteriozusa. (2)

Dakle, izvjesno je da različita oboljenja i sindromi mogu da se pojave kao posljedica poodmakle dobi oca, a ne samo majke.

Godine oca mogu da utiču na zdravlje ploda, ali i na ishod trudnoće

Da li se povećava rizik od pojave Down sindroma ukoliko je otac stariji?

Dob majke se uzima kao jedan od najvažnijih faktora rizika, kada se govori o šansi da se dijete rodi sa Downovim sindromom. Međutim, iako se poodmakle godine oca tu rijetko spominju, postoji određena korelacija sa pojavom ovog sindroma.

Višak genetskog materijala na hromozomu 21 (trizomija 21) se može pojaviti i zbog spermatozoida. Naučnici se saglasni da se pojava Downovog sindroma može pripisati očevima i njihovim godinama u 5 do 10% slučajeva, dok neki smatraju da je to čak u 20% slučajeva. Kako muškarci stare, sve su veće šanse da dobiju dijete sa Downovim sindromom, jer su veće šanse da sam proces spermatogeneze (proizvodnje spermatozoida) ne prođe baš onako kako treba i da takvi spermatozoidi nose određene genetske greške, kao što je jedan dodatni hromozom. (3)

U jednoj studiji, objavljenoj 2003. u državi New York, u SAD-u, su ispitani svi slučajevi pojave Down sindroma kod djece čiji su roditelji stariji od 40 godina, i zaključeno je da je doprinos godina oca ovoj pojavi čak i 50%. Druga studija je pokazala da porast broja godina oca za 10 povećava šanse za ispoljavanje Down sindroma za 11%. (1)

Treba napomenuti i da su slični rezultati studije objavljeni i za slučajeve kada su očevi bili vrlo mladi (starosti oko 20 godina), zato što spermatogeneza kod mlađih muškaraca veoma vjerovatno može uzrokovati iste mutacije, kao i kod muškaraca koji su stariji od 40 godina.

Pored Downovog sindroma, potvrđeno je da su godine oca veliki faktor rizika za pojavu Klinefelter sindroma (trizomija XXY). Studija je dokazala da porast broja godina oca za 10 povećava šanse za ispoljavanje ovog sindroma za čak 35%. (4)

Studije na temu uticaja godina oca na pojavu Down i drugih genetskih sindroma do danas ipak nisu dovoljno detaljno provedene, te je teško sa sigurnošću reći koliki je tačno uticaj godina oca, ali je evidentno da postoji.

Važno je napomenuti da i se postojanje Downovog i Klinefelter sindroma, kao i mnogih drugih, kod bebe mogu vrlo lako i sa visokom pouzdanošću utvrditi već od 10. nedjelje trudnoće uz pomoć neinvazivnih prenatalnih testova. Zato se svakako savjetuju svim roditeljima, kako bi znali da li je njihova beba genetski zdrava i kako bi imali mir do kraja same trudnoće.

Češća pojava vantjelesnih oplodnji kod starijih roditelja

Pored uticaja godina roditelja na fiziološke procese koji se odvijaju prilikom začeća i razvoja bebe, znamo da i sposobnost za reprodukciju opada sa brojem godina. Kada govorimo o muškarcima, dokazano je da sa godinama opada nivo lučenja testosterona, što utiče na smanjen libido, seksualnu funkciju, a time i šanse da dođe do oplodnje. Sve ovo uzrokuje sve veći broj vantjelesnih oplodnji. (1)

Kako znamo da bebe začete u procesu vantjelesne oplodnje imaju veće šanse za ispoljavanje nekih hromozomskih abnormalnosti koje se mogu otkriti uz pomoć ranih screening metoda, možemo reći da je to još jedan razlog zašto su godine oca indikacija za trudnice da urade neinvazivni prenatalni test.

Dakle, sasvim sigurno možemo reći da nisu samo godine majke faktor rizika za pojavu hromozomskih abnormalnosti kod bebe, već su to i godine oca, i to iz dva aspekta:

  • očevi stariji od 40-45 godina proizvode spermatozoide za koje postoje veće šanse da nose mutiran gen
  • sa godinama oca otežava se i sam proces reprodukcije, te se povećava broj vantjelesnih oplodnji, koje stvaraju određeni rizik za pojave hromozomskih abnormalnosti

Iz tog razloga želimo da zaključimo da ne treba isključivo godine majke posmatrati kao jednu od indikacija za neinvazivno prenatalno testiranje, nego treba posmatrati oba roditelja. Ipak je zdravlje bebe briga i mame i tate, zar ne? Takođe, savjetujemo genetske prenatalne testove svim roditeljima koje jednostavno žele da mirno spavaju tokom trudnoće i sa radošću čekaju svoje bebe.

Izvori:

  1. Reproductive risks of advanced paternal age
  2. Is advanced paternal age a health risk for the offspring?
  3. Down-Syndrome Screening: A One-Parent Test for a Two-Parent Risk

Čitaj dalje:

Kako odabrati najbolji prenatalni test? - Tatjana Jovanović

Kako odabrati najbolji prenatalni test?

Ukoliko razmišljaš o tome da uradiš prenatalni test, sigurno si prilikom istraživanja pronašla mnoštvo njih i na prvi pogled su ti se svi učinili slični. Došlo je vrijeme da se odlučiš, ali nisi baš sigurna koji je pravi test za tebe. U nastavku ti donosimo riječi Tatjane Jovanović, našeg stručnjaka iz oblasti genetike koje će ti pomoći prilikom odabira prenatalnog testa za sebe.

Pročitaj više »
Da li godine oca mogu da budu indikacija za prenatalno testiranje?

Da li godine oca mogu da utiču na zdravlje bebe? Koja godina je presudna?

Svima nam je poznato da sa godinama majke raste rizik od pojave različitih genetskih abnormalnosti kod bebe. Međutim, rijetko se spominju godine oca kao rizični faktor pojave nekih oboljenja ili sindroma kod djece. Da li zbog godina oca postoji veći rizik od pojave Downovog sindroma ili nekih drugih oboljenja? Da li prema tome godine oca možemo posmatrati kao jednu od indikacija za neinvazivno prenatalno testiranje?

Pročitaj više »

Voćarska 106
10000 Zagreb
01 4594 748

Ginekološka ordinacija dr. Marija Hršak

Hrvoja Macanovića 2A
10000 Zagreb
01 3639 430

Ginekološka ordinacija dr. Zvonimir Čolak

Trg Ivana Kukuljevića bb
10000 Zagreb
01 3895 282

Ginekološka ordinacija dr. Ante Dumančić

Grižanska 4
10000 Zagreb

Ginekološka ordinacija dr. Snježana Kašljević

Avenija Većeslava Holjevca 22
10000 Zagreb
01 6598 469

Ginekološka ordinacija dr. Renata Obrad Sabljak

Prilaz Baruna Filipovića 11
10000 Zagreb
01 3757 109

Ginekološka ordinacija dr. Jean Chedid

Bosutska 30
10000 Zagreb
01 6115 196

Ginekološka ordinacija dr. Božica Kvaternik-Ledinski

Baštijanova 52
10000 Zagreb
01 3667 091

Ginekološka ordinacija dr. Suzana Bokić

Prečko 2
10000 Zagreb
01 3866 220

Dragutina Domjanića 19
10000 Zagreb
01 2339 818
097 7605 189

Vinogradska 5
10000 Zagreb
01 3768 336

Gjure Szaba 1/A
10000 Zagreb
01 6666 633

Ivane Brlić Mažuranić 33
10000 Zagreb
01 3735 642

Zvonimirova 35/1
10000 Zagreb
01 4650 522

Vrabečak 4
10000 Zagreb
01 3438 592

Trnjanska cesta 95
10000 Zagreb
01 7701 770

Krajiška 15
10000 Zagreb
01 3764 175

Stenjevečka 33
10000 Zagreb
01 3791 065

Petra Preradovića 10
10000 Zagreb
01 4855 041

Zvonimirova 26
10000 Zagreb
01 6419 800

Bosutska 19
10000 Zagreb
01 6112 501

Nemetova 2
10000 Zagreb
01 4693 111

Ginekološka ordinacija dr. Elvira Matijević

Mokrička 54
10290 Zaprešić
01 3353 303

Pavla Lončara 1
10290 Zaprešić
01 4100 699

Ginekološka ordinacija dr. Igor Pecić

Ljudevita Gaja 37
10340 Samobor
01 3330 769

Ginekološka ordinacija dr. Ksenija Jakopinčić

Ljudevita Gaja 38
10340 Samobor
01 3330 766

Laboratorij Samobor

Ljudevita Gaja 37
10340 Samobor
01 3330 731

Ginekološka ordinacija dr. Davorko Čukelj

Ninska 20
10360 Sesvete
01 2009 900

Spec. ginekološka ordinacija dr. Vedrana Belužić Šarac

Ninska 10
10360 Sesvete
01 2050 710

Trg Dragutina Domjanića 8
10360 Sesvete
01 7788 991

Ginekološka ordinacija dr. Višnja Mihalinčić-Savković

Matice Hrvatske 5
10410 Velika Gorica
01 6379 731

Šoltanska 1
21000 Split
021 685 953

Splitska 47
21230 Sinj
021 700 028

Gin. ord. dr. Marijana Sekulić

Karla Vipauca 8
22000 Šibenik
022 212 720

J. J. Strossmayera 141
31000 Osijek
031 638 444

Ginekološka ordinacija dr. Jasminka Leko

Park kralja Petra Krešimira IV. 6
31000 Osijek
031 225 388

Spec. ginekološka ordinacija dr. Mirjana Jakobović

Biševska ul. bb
31000 Osijek
031 502 011

Spec. ginekološka ordinacija dr. Zvjezdana Fuštin

Biševska ul. bb
31000 Osijek
031 531 039

Spec. ginekološka ordinacija dr. Mirjana Glavaš

Vijenac Paje Kolarića 6
31000 Osijek
031 209 362

Adama Reisnera 61
31000 Osijek
031 211 444

Prolaz kod Snježne Gospe 1
31000 Osijek
031 504 454

Ginekološka ordinacija dr. Marija Haj Barakat

Bana Jelačića 10
31500 Našice
031 615 684

Ginekološka ordinacija dr. Mirjana Semenić Rutko

Kralja Tvrtka 3
32000 Vukovar
032 450 800

Trg kralja Tomislava 8
33000 Vinkovci
033 726 999

Ginekološka ordinacija dr. Filomena Tolić Kovačić

Borovska 7
35000 Slavonski Brod
035 400 062

Poliklinika Medikol – podružnica Čakovec

 Franca Prešerna 13
40000 Čakovec
040 638 513

Ginekološka ordinacija dr. Davor Fara

Kolodvorska 20
42000 Varaždin
042 398 563

Poliklinika Nanna

Optujska ulica 43
42000 Varaždin
042 200 081

Poliklinika Adarta

Krešimira Filića 8
42000 Varaždin
042 500 900

Ginekološka ordinacija dr. Tamara Vrčić

Frana Supila 7A
42000 Varaždin
042 350 829

Ginekološka ordinacija dr. Mirela Matak Plantić

Vinogradska 1
42230 Ludbreg
042 404 825

Ginekološka ordinacija dr. Vladislav Čupić

Varaždinska 4A
42240 Ivanec
042 784 767

Ginekološka ordinacija dr. Zvonko Mendaš

Varaždinska 4A
42240 Ivanec
042 784 767

Spec. ginekološka ordinacija dr. Nikola Galkowski

Tomaša Garika Masaryka 15
43000 Bjelovar
043 247 333
098 239 852

Spec. ginekološka ordinacija dr. Bruno Zadro

Antuna Mihanovića 8A
43000 Bjelovar
043 221 863

Spec. ginekološka ordinacija dr. Renata Orlović Poljak

Antuna Mihanovića 8A
43000 Bjelovar
043 217 512

Spec. ginekološka ordinacija dr. Romana Švaljek Toth

Josipa Juraja Strossmayera 3
43000 Bjelovar
043 244 999

Poliklinika Došen

Strossmayerova 4
43000 Bjelovar
043 243 110

Silvija Strahimira Kranjčevića 11/II
44000 Sisak
044 510 091

Ginekološka ordinacija dr. Katarina Miškulin

Kralja Tomislava 1
44000 Sisak
044 549 001

Poliklinika Matoc

Franje Lovrića 29
44000 Sisak
044 534 774

Ginekološka ordinacija dr. Sanja Štingl-Vlašić

Vukovarska 41
4440 Glina
044 882 025

Spec. ginekološka ordinacija dr. Igor Lončar

Plitvička 11
47000 Karlovac
047 415 644

Krešimirova 42
51000 Rijeka
051 688 030

Ginekološka ordinacija dr. Marija Prpić Gršković

Ive Marinkovića 11
51000 Rijeka
051 371 193

Spec. ginekološka ordinacija dr. Darja Krešić

Krešimirova 34/1
51000 Rijeka
051 321 552

Franje Čandeka 46/II
51000 Rijeka
051 643 215

Agatićeva ul. 8
51000 Rijeka
072 100 700

Ginekološka ordinacija dr. Edmond Paljušaj

Cesta dalmatinskih brigada 30B
51211 Matulji
051 276 719

Vjekoslava Spinčića 8
51410 Opatija
051 701 693

Ginekološka ordinacija dr. Ana Barišić

Vela placa 4
51500 Krk
051 546 442

Ginekološka ordinacija dr. Vesna Bubić

Miroslava Bulešića 1
52000 Pazin
052 624 028

Rizzijeva ul. 101
52100 Pula
052 633 333

Ginekološka ordinacija dr. Mirjana Radovanac

Domenica Pergolisa 10/A
52210 Rovinj
052 814 458

Laboratorij Rovinj

Matteo Benussi 6
52210 Rovinj
052 811 422

Ginekološka ordinacija dr. Moreno Milevoj

Svetog Mikule 2
52220 Labin
052 858 011

Vladimira Gortana 25
52440 Poreč
052 434 850

Smiljan 13/6
53000 Gospić
053 678 802